Khởi kiện Hành chính là việc cá nhân, tổ chức khởi kiện cơ quan nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan đó để buộc họ thực hiện hoặc không thực hiện một hành vi nào đó để đảm bảo quyền và lợi ích cho người khởi kiện, pháp luật gọi đó là “kiện hành vi hành chính”. Khi khởi kiện một văn bản nào đó do cơ quan nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan đó ban hành làm xâm phạm tới quyền và lợi ích của người khởi kiện thì gọi là “kiện quyết định hành chính”.
Cần lưu ý là, nhiều cơ quan nhà nước “lách luật” bằng cách không ban hành “Quyết định” mà ban hành Thông báo, Công văn, Chị thị…, tuy nhiên, pháp luật vẫn thừa nhận các văn bản này đủ yếu tố được xem đó là Quyết định hành chính nên vẫn có thể là đối tượng bị khiếu kiện.
Nổi cộm nhất trong án Hành chính là khởi kiện cơ quan nhà nước cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất không đúng thẩm quyền, không đúng đối tượng, không đúng vị trí, cấp chồng lấn ranh giới… Kiện cơ quan nhà nước thu hồi đất không đúng thẩm quyền, không đúng diện tích, thu hồi đất ở nhưng lại tính giá đất nông nghiệp; nhập nhằng giữa dự án kinh doanh thương mại với dự án phục vụ an ninh quốc phòng, lợi ích công cộng, phát triển kinh tế quốc gia. Đơn giá bồi thường không thỏa đáng, tái định cư không đảm bảo quyền lợi cho người bị thu hồi đất. Hộ gia đình đông người nhưng chỉ được nhận một suất tái định cư.
Việc khởi kiện này liên quan tới thời hiệu khởi kiện, tới cấp Tòa án giải quyết. Cùng với một mục đích là đòi hỏi quyền lợi nhưng trong nhiều trường hợp có thể khởi kiện Dân sự thay vì khởi kiện Hành chính. Điều này thì chỉ có luật sư mới làm được để đảm bảo quyền lợi cho khách hàng mà tránh được việc “con kiến đi kiện củ khoai”.
Các vụ án Hành chính về việc cán bộ, công chức của các cơ quan nhà nước không thực hiện hoặc thực hiện sai trái thẩm quyền, từ chối giải quyết yêu cầu của người, của tổ chức khi họ có yêu cầu. Phổ biến trong lĩnh vực này là kiện cơ quan thuế vì bị phạt, bị truy thu không đúng số thuế phải nộp; kiện Quản lý thị trường vì bị phạt, bị thu hồi hàng hóa; kiện Hải quan vì áp mã số thuế sai nên phải nộp thuế quá cao; kiện các đoàn thanh – kiểm tra liên ngành khi tổ chức thanh – kiểm tra không đúng thẩm quyền, không đúng nội dung trong Quyết định thanh tra…Tât cả các nội dung khởi kiện này đều được luật sư nghiên cứu kỹ lưỡng để tìm ra căn cứ để bảo vệ quyền lợi cho khách và tư vấn cho khách hàng quyền khiếu kiện.
Các vụ xử lý kỷ luật cán bộ, công chức không có căn cứ, không đúng trình tự, thẩm quyền, thời hiệu, đặc biệt là áp dụng sai pháp luật dẫn đến oan sai cho người bị kỷ luật. Việc xử lý cán bộ, công chức hay viên chức đều phải căn cứ vào pháp luật riêng. Có nhiều vụ xử lý kỷ luật đã áp dụng pháp luật không đúng. Xử lý kỷ luật không đúng thẩm quyền, thời hiệu, quy trình, thời hạn do đó dã gây oan trái cho người bị kỷ luật. Thế nào là cán bộ, thế nào là công chức, thế nào là viên chức thì nhiều khi người xử lý kỷ luật còn chưa nắm rõ nên đã áp dụng sai pháp luật vì mỗi đối tượng đều có quy trình và mức xử lý kỷ luật riêng. Chẳng hạn, Hiệu trưởng một trường học không phải là cán bộ, Tư pháp xã- phường không phải là cán bộ, không phải là viên chức mà họ là công chức. Một người đứng đầu (giám đốc) một đơn vị sự nghiệp thì không phải là cán bộ- công chức mà họ chỉ là viên chức giữ chức vụ quản lý.
Từ các căn cứ như vừa nêu trên ta thấy rằng, giải quyết một vụ kiện Hành chính thường rất khó khăn vì người bị kiện là các cơ quan nhà nước hoặc người đứng đầu cơ quan đó mà ta gọi chung là cán bộ như Ủy ban nhân dân Huyện, Chủ tịch UBND Huyện, Giám đốc sở…do đó việc khiếu kiện là rất khó khăn, Tòa án giải quyết vụ án thường bị áp lực, có thể bị chi phối “quyền lực mềm” cho nên kết quả sẽ không khách quan. Chính vì lẽ đó, có sự tham gia của luật sư thì vụ án sẽ khó mà đi “chệch quỹ đạo”. Vì vậy, kỹ năng và kinh nghiệm của luật sư là rất quan trọng để giúp thân chủ thắng trong các vụ kiện Hành chính.
Trong khiếu kiện Hành chính thì khách hàng có thể khởi kiện ngay mà không cần qua khiếu nại. Khách hàng cũng có thể khởi kiện sau khi được giải quyết khiếu nại lần đầu chứ không cần phải chờ kết quả giải quyết khiếu nại lần hai. Tuy nhiên, có những vụ án thì khách hàng nên thực hiện khiếu nại trước khi khởi kiện vì qua quá trình giải quyết khiếu nại, khách hàng sẽ có cơ hội tiếp tận, nắm bắt được nhiều tài liệu có lợi cho việc khởi kiện sau đó. Việc khởi kiện trước có lợi hay khiếu nại trước có lợi thì chỉ có luật sư mới có đủ kinh nghiệm và kiến thực để tư vấn cho khách hàng. Do đó, đừng ngần ngại tìm đến luật sư để tham vấn khi quyền lợi bị xâm phạm. Luật sư có thể sẽ tư vấn miễn phí cho khách hàng để khách hàng tự thực hiện các công việc nhằm bảo vệ quyền lợi cho mình hoặc luật sư sẽ ký hợp đồng dịch vụ để tham gia giải quyết nếu khách hàng có yêu cầu.
Luật sư – Thạc sĩ Lê Hồng Quang
Hotline/Zalo: 0909.6464.82